Οι πιθανότητες που έδιναν στον Bob Dylan τα γραφεία στοιχημάτων για να πάρει το Νόμπελ Λογοτεχνίας ήταν ελάχιστες. Λογικό, αν σκεφτεί κάποιος ότι στη λίστα των υποψηφιοτήτων υπήρχαν τα ονόματα του Philip Roth, του Haruki Murakami, του Amos Oz, του Thomas Pynchon και πολλών άλλων. Και όμως από το πρωί, ο Bob Dylan μπορεί να προσθέσει στον κατάλογο των ατελείωτων διακρίσεων του και τη λέξη Νομπελίστας.
Προσπάθησα να φανταστώ την αντίδραση του όταν έμαθε την είδηση και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι μάλλον θα την αντιμετώπισε με ένα αγέλαστο μουγκρητό ικανοποίησης. Ως κλασικός Bob Dylan, δηλαδή. Αλλά αυτό δεν έχει τόση σημασία όση έχει το αν η απονομή του σημαντικότερου βραβείου του κόσμου στον Dylan μας λέει κάτι γενικότερο για τη θέση που έχει το rock στα πολιτιστικά πράγματα του πλανήτη.
Νομίζω ότι μας λέει. Και αυτό που μας λέει μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό, ανάλογα με την οπτική του καθενός για τον ρόλο και τη θέση του rock στην κοινωνία. Το συμπέρασμα, λοιπόν, από το Νόμπελ Λογοτεχνίας που κέρδισε ο Bob Dylan είναι ότι αν πιστεύουμε ακόμα στον ανατρεπτικό χαρακτήρα του rock, δηλαδή σε όλες αυτές τις ρομαντικές ιστορίες που διαβάζαμε όταν ήμασταν μικροί και που κάποτε μπορεί να ήταν αλήθεια, θα πρέπει μάλλον να το σκεφτούμε καλύτερα. Το rock είναι πλέον κατεστημένο και έχει τη σφραγίδα της Σουηδικής Ακαδημίας.
Μπορεί κάποιος να δοκιμάσει να ακυρώσει αυτή τη σκέψη με το επιχείρημα ότι στον Dylan απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας και ότι δεν βραβεύτηκε για τα τραγούδια του. Είναι ένα λάθος επιχείρημα, επειδή ο Dylan ως λογοτέχνης δεν δικαιούται να κερδίσει κανένα βραβείο, πόσο μάλλον το Νόμπελ, και όποιος έχει διαβάσει έστω και στα πεταχτά το “Tarantula” θα καταλάβει τι εννοώ. Αυτή η ύψιστη διάκριση αφορά αποκλειστικά και μόνο τους στίχων των τραγουδιών του.
Για το λόγο αυτό, άλλωστε, κάποιες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν ιδιαίτερα βιτριολικές όπως αυτή του Irvine Welsh: “Είμαι οπαδός του Dylan, αλλά αυτό ήταν ένα κακοσχεδιασμένο βραβείο νοσταλγίας που τραβήχτηκε από τους βρώμικους προστάτες γερόντων, ασυνάρτητων χίπηδων” σχολίασε ο Σκοτσέζος συγγραφέας. “Αν ο Bob Dylan μπορεί να κερδίσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας τότε νομίζω ότι ο Stephen King θα πρέπει να μπει στο Rock ‘n’ Roll Hall Of Fame” πρόσθεσε ο Αμερικάνος συγγραφέας Jason Pinter.
Είναι προφανές ότι, αποκλειστικά ως λογοτέχνης, ο Dylan είναι για πολλούς, ακόμα και για τους θαυμαστές των τραγουδιών του, αμφιλεγόμενος. Αντίθετα, ως στιχουργός είναι κατά τεκμήριο ο σημαντικότερος των τελευταίων 60 χρόνων. Με τραγούδια όπως το “Desolation Row”, το “The Lonesome Death Of Hattie Carroll” και δεκάδες άλλα έγινε ακόμα και μάθημα στα αμερικάνικα πανεπιστήμια. Είναι, με απόσταση από τον επόμενο, ο rock καλλιτέχνης με το μεγαλύτερο ειδικό βάρος. Αυτά βράβευσε η Σουηδική Ακαδημία αναγνωρίζοντας, εμμέσως πλην σαφώς, ότι οι στίχοι ενός τραγουδιού μπορούν να αποτελέσουν λογοτεχνικό έργο μεγάλης αξίας και όχι μια δευτερεύουσα μορφή ποιητικής γραφής. Με την αναγνώριση, όμως, έρχεται αναγκαστικά και η ένταξη στο σύστημα. Όταν σε αγκαλιάζουν τόσο ζεστά σημαίνει ότι έχουν πάψει να σε φοβούνται.
Για πολλούς αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το rock έχει ξεδοντιαστεί και έχει χάσει τα χαρακτηριστικά που το έκαναν συναρπαστικό. Ίσως είναι έτσι, αλλά επιλέγω να δω τη θετική πλευρά. Η βράβευση του Bob Dylan θα ανοίξει υποχρεωτικά μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση στους αποκαλούμενους “σοβαρούς λογοτεχνικούς κύκλους”. Αυτή η συζήτηση θα αφορά την Patti Smith, τον Leonard Cohen, τον Morrissey, τον Hal David, τον Bruce Springsteen και μερικούς ακόμα, οι οποίοι με τον καιρό θα αναγνωριστούν ως οι σπουδαίοι λογοτέχνες που είναι και όχι απλά ως κάποιοι που γράφουν στίχους για τραγούδια. Ακόμα κι αν δεν πάρουν ποτέ το Νόμπελ Λογοτεχνίας…
by rockyourlife
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου