George Harrison: Το «ήσυχο σκαθάρι»

 Στις 25 Φεβρουαρίου του 1943 ήρθε στον κόσμο ο George Harrison, μία από τις μεγαλύτερες μορφές της μουσικής, μέλος των θρυλικών The Beatles, οι οποίοι άλλαξαν τη ροή της ιστορίας και συνέβαλαν στη διάδοση ήχων που αποτελούν σήμερα αυτό που ονομάζεται ευρύτερη ροκ μουσική.

 Ο George Harrison είχε τον ρόλο του lead κιθαρίστα στα θρυλικά «σκαθάρια» και έγινε μουσικός διεθνούς βεληνεκούς ως μέλος τους, όμως θα μπορούσε κανείς να πει πως αδικήθηκε κατάφωρα από τη μουσική ιστορία, καθώς βρισκόταν συνεχώς στη σκιά του διδύμου Paul McCartney/John Lennon. Το ίδιο συνέβη και με τον Ringo Starr, όμως στην περίπτωση του Harrison, το ταλέντο του και η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία του κατάφεραν να λάμψουν μετά τη διάλυση των Beatles, με το «ήσυχο σκαθάρι» -«the quiet Beatle» όπως τον είχαν κατονομάσει τα μέσα της εποχής- να επισκιάζει με το προσωπικό του έργο τα υπόλοιπα μέλη του ιστορικού συγκροτήματος από το Liverpool και να διατηρεί μία σταθερά ποιοτική μουσική πορεία ως το τέλος της ζωής του, το Νοέμβριο του 2001.

 Αφοσιωμένος στο έργο του, πνευματικά ανήσυχος, ακριβής και εύστοχος στη μουσική του, στωικός παρά τη Beatlemania που είχε κυριεύσει τον κόσμο, ο Harrison κατάφερε να παντρέψει τις πρώιμες μουσικές επιρροές του με το θαυμασμό του για τον Ινδουισμό, δημιούργησε μουσική με στοιχεία από τον Django Reinhardt και τον Chuck Berry ως τους The Byrds και τον Bob Dylan, ενώ σύστησε στον Δυτικό κόσμο τη μουσική παράδοση της Ινδίας, τον ήχο του σιτάρ και τις μελωδίες του Ravi Shankar, μένοντας παράλληλα αφοσιωμένος στην αναζήτηση της μεταφυσικής σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον του, αλλά και στην προσπάθεια αποδόμησης του υλικού κόσμου.

Ακολουθούν 10 μεγάλες στιγμές από την προσωπική καριέρα του μεγάλου George Harrison, άλλες αρκετά μακρυά από τις μουσικές καταβολές των Beatles κι άλλες πιο κοντά σε αυτές:

‘Ballad Of Sir Frankie Crisp’ (‘Let It Roll’)

(‘All Things Must Pass’ – 1970)

Οι πρώτες δύο προσωπικές δουλειές του Harrison ηχογραφήθηκαν όσο οι Beatles ήταν ακόμα ενεργοί και αποτελούσαν αμιγώς instrumental δίσκους. Το ‘All Things Must Pass’ αποτέλεσε την του πρώτη δουλειά μετά τη διάλυση του θρυλικού συγκροτήματος και χάρισε στον Harrison την αναγνώριση που του είχε στερηθεί στο παρελθόν ως καλλιτέχνης, μένοντας μόνιμα πίσω από το δυναμικό ντουέτο McCartney/Lennon. Ο αριστουργηματικός δίσκος με τον συμβολικό τίτλο κυκλοφόρησε αρχικά ως διπλός (στη συνέχεια προστέθηκε ο τρίτος δίσκος με jam sessions) και αποτελεί ένα υπέροχο δείγμα του ταλέντου του Harrison, με βεβαιότητα στον καλύτερο της solo καριέρας του και ίσως στον καλύτερο προσωπικό δίσκο από πρώην μέλος των Beatles. Στο δίσκο συμμετέχουν οι Eric Clapton, Ringo Starr και Dave Mason μεταξύ άλλων, ενώ το… αινιγματικό εξώφυλλο του Barry Feinstein δείχνει τον Harrison περιτριγυρισμένο από τέσσερις νάνους, κατά πολλούς ως σύμβολο της απαγκίστρωσης του κιθαρίστα από τους Beatles και τη μουσική τους κληρονομιά.

Το κομμάτι ‘Ballad of Sir Frankie Crisp (Let It Roll)’ είναι αφιερωμένο στον Frank Crisp, έναν δικηγόρο που έζησε το 19ο αιώνα και υπήρξε ιδιοκτήτης της κατοικίας Friar Park στο Oxfordshire, την οποία αγόρασε ο Harrison τη δεκαετία του ’70. Στιχουργικά το τραγούδι αποτελεί μία κινηματογραφική περιήγηση στην κατοικία, ενώ μουσικά αποπνέει την εσωτερική γαλήνη του Harrison, ο οποίος, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Beatles, φαίνεται πως απελευθερώθηκε καλλιτεχνικά με τη διάλυσή τους…

‘Got My Mind Set on You’

(‘Cloud Nine’ – 1987)

Ίσως το πιο γνωστό κομμάτι του Harrison, το ‘Got My Mind Set On You’ κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1987 ως single από τον 11ο προσωπικό δίσκο του με τίτλο ‘Cloud Nine’. Είναι και το μοναδικό τραγούδι της λίστας που δεν έχει γραφτεί από τον ίδιο τον Harrison, αλλά από τον -σχετικά άγνωστο- Αμερικανό τραγουδοποιό Rudy Clark, και ηχογραφήθηκε αρχικά από τον -επίσης άγνωστο στο ευρύ κοινό- R&B καλλιτέχνη James Ray το 1962.

Το ‘Cloud Nine’, σηματοδότησε την επιστροφή του Harrison μετά από 5 χρόνια απουσίας από τη μουσική και έμελλε να είναι και ο τελευταίος του όσο βρισκόταν εν ζωή. Το ‘Got My Mind Set on You’ έφτασε στο νούμερο #1 των Αμερικανικών charts σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες (US Adult Contemporary, US Billboard Hot 100, US Cash Box Singles), κατέλαβε υψηλές θέσεις σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, έγινε χρυσό σε ΗΠΑ και Σουηδία και ασημένιο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ αποτέλεσε την τελευταία πρωτιά από κάποιο από τα πρώην μέλη των Beatles. Εξακολουθεί να παίρνει αμέτρητες ώρες air play ακόμα και σήμερα…

‘Give Me Love’ (‘Give Me Peace on Earth’)

(‘Living in the Material World’ – 1973)

Ο Harrison ασχολήθηκε από πολύ νωρίς στη ζωή του με τα πνευματικά και με την αναζήτηση του νοήματος της ζωής, ενώ ανέπτυξε μια πολύ στενή σχέση με τον Ινδουισμό και πιο συγκεκριμένα με τον κίνημα Hare Krishna. Οι εσωτερικές του αυτές αναζητήσεις ήρθαν πολλές φορές σε σύγκρουση με το status του rock star που του είχε αποδοθεί λόγω της τεράστιας επιτυχίας των Beatles, το οποίο ο ίδιος δε φαινόταν να απολαμβάνει ιδιαίτερα. Ο δεύτερος προσωπικός του δίσκος, ‘Living in the Material World’, όπως μαρτυρά και ο τίτλος του [σ.σ: «Ζώντας στον υλικό κόσμο»] πραγματεύεται αυτές τις εσωτερικές συγκρούσεις του Harrison και ανοίγει με το εντυπωσιακό ‘Give Me Love (Give Me Peace on Earth)’.

Μουσικά απλό και μετρημένο, όπως κάθε σύνθεση του Harrison, γραμμένο σε φα μείζονα με ένα εντυπωσιακό guitar slide solo, με τους στίχους να εκφράζουν την ανάγκη του καλλιτέχνη να απελευθερωθεί από το κάρμα του και με τον ίδιο να έχει δηλώσει πως «πρόκειται για μία προσευχή και προσωπική επίκληση ανάμεσα σε μένα, τον Κύριο και όποιον άλλον ενδιαφέρεται να την ακούσει». Αποτέλεσε τη δεύτερη #1 επιτυχία του Harrison στις ΗΠΑ, εκθρονίζοντας, μάλιστα, από την κορυφή τον πρώην συνεργάτη του, Paul McCartney και το ‘My Love’ των Wings.

‘My Sweet Lord’

(‘All Things Must Pass’ – 1970)

Το πιο χαρακτηριστικό κομμάτι του Harrison, περιέχει άμεσες αναφορές στη θρησκεία και στις πνευματικές αναζητήσεις του και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη επιτυχία του. Αρχικά γράφτηκε όσο οι Beatles ήταν ακόμα ενεργοί και η τύχη του θα ήταν μάλλον η ανάθεση σε κάποιον από τους ανερχόμενους τραγουδιστές της Apple Records, όμως η διάλυση των «σκαθαριών» άλλαξε τη ροή της ιστορίας και έφερε το τραγούδι στον τρίτο προσωπικό δίσκο του Harrison, ‘All Things Must Pass’.

Όπως και σε ολόκληρο τον δίσκο, η παραγωγή του Phil Spector με τη χαρακτηριστική τεχνική του «Wall of Sound» «γέμισε» μουσικά το τραγούδι με τα πολλαπλά στρώματα ήχου, όντας από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου η τεχνική λειτούργησε ευεργετικά και δεν «έπνιξε» τη μουσική. Το ‘My Sweet Lord’ σκαρφάλωσε στην κορυφή των Αμερικανικών charts, όμως στιγματίστηκε από τη δικαστική διαμάχη περί αντιγραφής από το ‘He’s So Fine’ του Ronald Mack το οποίο έγινε επιτυχία το 1962 από το doo-wop girl-group The Chiffons.

‘Crackerbox Palace’

(Thirty-Three & 1/3 – 1976)

Το ‘Thirty Three & ⅓’ κυκλοφόρησε το 1976 και αποτέλεσε τον έβδομο προσωπικό δίσκο του μουσικού. Παρά τις κακουχίες κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του δίσκου, με τον Harrison να υποφέρει από ηπατίτιδα για ένα διάστημα, αλλά και τον πολυτάραχο δικαστικό αγώνα του για τα πνευματικά δικαιώματα του ‘My Sweet Lord’, ο δίσκος περιέχει ποιοτικά τραγούδια και κατά πολλούς θεωρείται ο καλύτερος του Βρετανού μετά το εμβληματικό ‘All Things Must Pass’.

Το τραγούδι είναι εμπνευσμένο από έναν κύριο ονόματι George Greif, πρώην μάνατζερ του κωμικού Lord Buckley, του οποίου ο Harrison υπήρξε μεγάλος οπαδός. Σε μία συνάντησή τους, ο Greif κάλεσε τον Harrison να επισκεφτεί το παλιό σπίτι του Buckley στο Los Angeles, το οποίο είχε το προσωνύμιο ‘Crackerbox Palace’. Ο θρύλος θέλει τον Harrison να σημειώνει το όνομα πάνω σε ένα πακέτο από τσιγάρα για να μην το ξεχάσει και στη συνέχεια να γράφει το τραγούδι το οποίο περιέχει αναφορές στον ίδιο τον Greif («I met a Mr. Greid…»), αλλά και στον Lord Buckley («… know that the Lord is well and inside of you»).

Το επίσημο video clip είναι παραγωγή του Eric Idle των Monty Python τους οποίους στήριξε πολύ κατά τη διάρκεια της ζωής του ο Harrison.

‘All Those Years Ago’

(‘Somewhere In England’ – 1981)

Έναν χρόνο μετά τη δολοφονία του John Lennon στις 8 Δεκεμβρίου του 1980 κι ενώ ο μουσικός κόσμος βρισκόταν ακόμα σε μία κατάσταση σοκ και θλίψης για την απώλεια του Βρετανού, ο Harrison κυκλοφόρησε το ‘All Those Years Ago’, ένα τραγούδι-αφιέρωμα στον πρώην συνεργάτη του. Η μουσική είχε γραφτεί πριν από τη δολοφονία του Lennon για τον δίσκο του Harrison ‘Somewhere in England’, όμως το τραγικό συμβάν ώθησε τον Harrison να διαμορφώσει ανάλογα τους στίχους και να καλέσει τους υπόλοιπους Beatles να τιμήσουν τον πρώην συνεργάτη τους ως σύνολο. Έτσι, ο McCartney έπιασε ξανά το μπάσο του, ο Ringo βρέθηκε πίσω από τα τύμπανα και ο George Martin πίσω από τις κονσόλες, όλα όπως τις παλιές καλές ημέρες… Αυτή ήταν η πρώτη φορά, όπου οι Harrison, McCartney και Starr συνέπραξαν σε ηχογράφηση μετά από το ‘I Me Mine’ του 1970, κάτι το οποίο επανέλαβαν 14 ολόκληρα χρόνια μετά στο ‘Free As A Bird’ του 1995.

The Beatles – While My Guitar Gently Weeps

(‘The Beatles’ – 1968)

Αν και κυκλοφόρησε από τους Beatles, πρόκειται για το κομμάτι που έχει συνδεθεί όσο κανένα με τον George Harrison στο ευρύ κοινό, κυρίως μετά την all-star ερμηνεία του σε μια συναυλία αφιερωμένη στη μνήμη του, το ‘Concert For George’, στις 29 Νοεμβρίου του 2002. Στη σκηνή ανέβηκαν οι Paul McCartney, Ringo Starr, ο γιος του Harrison, Dhani, ο Jeff Lynne, ο Marc Mann και ο Eric Clapton, ο οποίος ανέλαβε και τα φωνητικά στη συγκεκριμένη εκτέλεση.

Το τραγούδι κυκλοφόρησε αρχικά ως single για τον δίσκο ‘The Beatles’, ευρύτερα γνωστό και ως ‘The White Album’ το 1968, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως ο Eric Clapton έχει αναλάβει τη lead κιθάρα και στη studio εκτέλεση του δίσκου, χωρίς όμως να γραφτεί το όνομά του πουθενά στα credits(!).

Σχετικά με τη σύνθεση, ο Harrison είχε δηλώσει: "Έγραψα το ‘While My Guitar Gently Weeps’ στο σπίτι της μητέρας μου στο Warrington, έχοντας στο μυαλό μου το κινέζικο βιβλίο ‘I Ching – The Book of Changes’. Στην ανατολική κουλτούρα η κεντρική κοσμοθεωρία είναι πως τα πάντα έχουν ένα νόημα και μία αλληλεπίδραση, τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία. Προσπάθησα, λοιπόν, να γράψω ένα τραγούδι πάνω στο πρώτο πράγμα που είδα ανοίγοντας ένα βιβλίο. Άνοιξα ένα τυχαίο βιβλίο και είδα τη φράση ‘gently weeps’. Πάνω σε αυτό ξεκίνησα να γράφω το τραγούδι."

Το 2006, το περιοδικό Rolling Stone συμπεριέλαβε το τραγούδι στη λίστα με τα 500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών στη θέση #136.

‘Blow Away’

(‘George Harrison’ – 1979)

Στις 20 Φεβρουαρίου του 1979 κυκλοφόρησε ο ομώνυμος δίσκος του Βρετανού, ‘George Harrison’, ένας από τους πιο ποιοτικούς και πιο προσεγμένους της καριέρας του. Το τραγούδι ‘Blow Away’ αποτέλεσε single του δίσκου και κατάφερε να κερδίσει το κοινό παρά την απλοϊκή δομή του. Πρόκειται για μια uptempo pop μελωδία, «ντυμένη» με τη φωνή του Harrison, η οποία αποπνέει μία αισιοδοξία, περιγράφοντας μία συννεφιασμένη ημέρα και έναν γκρίζο ουρανό, ο οποίος στην πορεία καθαρίζει, με τις ακτίνες του ηλίου να κάνουν την εμφάνισή τους.

Στην αυτοβιογραφία του ‘I, Me, Mine’, ο Harrison εξομολογήθηκε πως η αρχική ιδέα του τραγουδιού του ήρθε όταν, μια βροχερή μέρα, η οροφή του σπιτιού του στο Friar Park ξεκίνησε να στάζει, προκαλώντας του αρχικά οργή, την οποία στην πορεία κατάφερε να μετατρέψει σε θετική ενέργεια. Την όλη κατάσταση της ενόχλησης και στη συνέχεια της θετικής ενέργειας, κατάφερε ιδανικά να την εμφυσήσει στο τραγούδι.

‘Any Road’

(‘Brainwashed’ – 2002)

Ο τελευταίος δίσκος του Harrison, με τίτλο ‘Brainwashed’ κυκλοφόρησε το 2002, έναν χρόνο μετά το θάνατό του από καρκίνο και ανοίγει με το κομμάτι ‘Any Road’. Οι στίχοι του ρεφρέν «If you don’t know where you’re going, any road’ll take you there» αποτελούν παράφραση μίας στιχομυθίας της Αλίκης με τον γάτο Cheshire από το έργο του Lewis Caroll, «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων».

Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα σύνθεση από τον τελευταίο δίσκο του μεγάλου μουσικού, το ‘Any Road’ ήταν υποψήφιο στα Grammy Awards του 2004 για την «Καλύτερη Pop Ερμηνεία», χάνοντας το βραβείο από το ‘Cry Me A River’ του Justin Timberlake… Τουλάχιστον το instrumental ‘Marwa Blues’ κατάφερε να κερδίσει την ίδια χρονιά το βραβείο για το «Καλύτερο Pop Instrumental Κομμάτι».

‘Cheer Down’

(‘Lethal Weapon 2 OST’ – 1989)

Το ‘Cheer Down’ κυκλοφόρησε το 1989 για τις ανάγκες της ταινίας ‘Lethal Weapon 2’ (‘Φονικό Όπλο 2’) και αποτελεί σύνθεση του Harrison με τον Tom Petty, σε παραγωγή του Jeff Lynne. Μετά την κυκλοφορία του, συμπεριλήφθηκε στις ανθολογίες ‘Best of Dark Horse’ και ‘Let It Roll’. Το ρυθμικό μέρος του κομματιού υπήρχε ήδη από τις ηχογραφήσεις του ‘Cloud Nine’ το 1987, και αρχικά ο Harrison προγραμμάτιζε να δώσει το κομμάτι στον Eric Clapton για τον επόμενο δίσκο του, ‘Journeyman’ (1989), μαζί με τα ‘Run So Far’ και ‘That Kind of Woman’, όμως ο ίδιος ο Clapton τον παρότρυνε να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο ως soundtrack της ταινίας. Η full-length εκδοχή του τραγουδιού περιέχει ένα μακροσκελές και όμορφο slide guitar solo, από τα καλύτερα δείγματα μουσικής του Harrison.



by straightonmusic